فیزیوتراپی پس از جراحی مفصل زانو
فیزیوتراپی پس از جراحی مفصل زانو
پارسینه: پس از جراحی زانو ، فعالیت بلافاصله پس از عمل جراحی ، میزان وزنی که می توانید پس از جراحی بر روی زانو قرار دهید به نظر پزشک و نوع عمل جراحی بستگی دارد.
در صورت استفاده از سیمان استخوانی احتمالا پس از جراحی با تایید پزشک و استفاده از ابزارهای کمکی برای راه رفتن می توانید وزن خود را روی پای عمل شده قرار دهید.
اگر در جراحی از سیمان استخوانی استفاده نشده باشد توصیه می شود به مدت چهار تا شش هفته پس از جراحی تنها به حدی که انگشتان روی زمین باشند بر روی پای عمل شده وزن قرار دهید.
روش‌های مختلفی برای جراحی بازسازی زانو وجود داشته و دستورالعمل های پس از عمل به پزشک و نوع جراحی بستگی خواهد داشت.
اقدامات احتیاطی: دستورالعمل های مرتبط با میزان وزنی که باید روی زانوی عمل شده قرار گیرد را دنبال کرده از انجام فعالیت هایی که بر ناحیه جراحی فشار وارد می کنند خودداری کنید.
در طول فعالیت به میزان درد توجه کنید. درد در این مرحله نشان دهنده فشار یا تحریک است، بنابراین اگر احساس درد دارید فعالیت خود را متوقف کرده و یا تغییر دهید.
تمرینات: تمرینات را تنها با دستور پزشک یا فیزیوتراپیست انجام دهید. ورزش های متناسب پس از جراحی با توجه به نوع عمل انتخاب می شوند.
شاید چند تمرین برای پا و مچ پا تجویز شود. به آرامی خم و صاف کردن مچ پا و زانوها به انعطاف پذیری ماهیچه ساق پا کمک کرده و تورم اضافی را کاهش می دهد.
از برخی تمرینات نیز برای کمک به کنترل درد و تحرک زانو استفاده می شود. معمولا می توان بلافاصله تمرینات عضلات ران با شدت پایین را شروع کرد.
احساس درد اضافی پس از انجام تمرینات نشان دهنده زیاده روی در این کار است. احتمالا لازم است تعداد تکرارها، میزان فشار یا دفعات انجام تمرین را تغییر دهید.
فیزیوتراپی بستری
برخی فیزیوتراپیست ها طی یک حرکت غیرفعال پیوسته زانو را بلافاصله پس از جراحی در دستگاهی قرار می دهند که به آرامی زانو را خم و صاف می کند.
این روش اغلب همراه با نوعی درمان که آب سرد از طریق لوله و پدهایی در اطراف زانو حرکت می کند استفاده می شود.
متخصص فیزیوتراپی همان روز یا روز بعد از جراحی در بیمارستان شما را ملاقات کرده و حرکت زانو، میزان تحرک در تخت، ایمنی هنگام بلند شدن و نشستن روی لبه تخت و توانایی استفاده از ابزار کمکی برای راه رفتن و قرار دادن وزن مناسب روی پا را بررسی می کند.
با افزایش اعتماد و استقامت هنگام راه رفتن، نحوه بالا و پایین رفتن از پله ها با استفاده از ابزارهای کمکی به شما آموزش داده می شود.
همچنین در اولین ملاقات در اتاق بیمارستان احتمالا چند تمرین انجام خواهید داد. برای کمک به شروع مجدد حرکت زانو می توان از تمرینات دامنه حرکتی ملایم استفاده کرد.
می توانید تمرینات تقویتی برای عضلات ران و ساق پا را نیز شروع کنید. با بهبود وضعیت احتمالا با ویلچر برای شرکت در جلسات درمانی به محل فیزیوتراپی منتقل می شوید.
در زمان بستری بودن درمانگر تا دو بار در روز شما را ملاقات می کند. انتظار داشته باشید که حداقل سه تا چهار روز پس از جراحی در بیمارستان بمانید.
زمانی که بتوانید با خیال راحت از تخت بیرون بیایید و با قرار دادن وزن مناسب روی پا راه بروید، به راحتی از پله ها بالا و پایین بروید و تمرینات را خودتان انجام دهید مرخص می شوید و به خانه باز می گردید.
پس از مرخص شدن از بیمارستان
پس از مرخص شدن از بیمارستان درمانگر برای درمان به خانه شما آمده و امنیت داخل و اطراف خانه را کنترل می کند. برای بررسی ایمنی و انجام برنامه تمرینی در خانه حداقل یک بار درمانگر را خواهید دید.
فیزیوتراپی سرپایی
متخصص فیزیوتراپی پس از جراحی زانو در اولین ویزیت سرپایی اطلاعات بیشتری درباره سوابق بیماری جمع آوری می کند.
گاهی نیز به شما یک پرسشنامه داده شده و خواسته می شود مشکلات روزمره ای که به دلیل شرایط خود با آن ها رو به رو هستید را بنویسید.
اطلاعات داده شده به اندازه گیری میزان موفقیت درمان کمک می کند. همچنین از شما خواسته می شود که میزان درد را در مقیاس یک تا ده درجه بندی کنید.
این کار به مقایسه میزان دردی که اکنون دارید و تغییر درد و علائم پس از درمان کمک می کند.
احتمالا درمانگر برای آگاهی از وضعیت زانو از زمان جراحی سؤالات بیشتری خواهد پرسید:
از زمان جراحی در زانو چه حسی دارید؟
اکنون در کدام ناحیه احساس درد دارید؟
آیا در زانو صدای تیک یا کلیک می شنوید؟
آیا تورم دارید؟
ارزیابی فیزیوتراپی پس از جراحی زانو
پس از جمع آوری تمام اطلاعات، وضعیت شما ارزیابی می شود. بخش های اصلی ارزیابی که ترتیب آن ها توسط درمانگر مشخص می شود در ادامه آورده شده است.
بررسی وضعیت بدنی: متخصص فیزیوتراپی پس از جراحی زانو وضعیت کلی بدن از جمله هم ترازی کمر، لگن و زانوها و مچ پا که نقش مهمی در سلامت زانو دارند را بررسی می کند.
همچنین ناحیه جراحی برای اطمینان از بهبودی محل برش معاینه شده و زانو از نظر تورم، کبودی یا کاهش اندازه عضلات با سمت دیگر مقایسه می شود.
تجزیه و تحلیل راه رفتن: درمانگر با مشاهده راه رفتن شما به جلو و عقب از مناسب بودن ابزارهای کمکی و استفاده صحیح از آن ها مطمئن خواهد شد.
مقدار وزنی که روی پا قرار می دهید به پزشک و نوع عمل انجام شده (استفاده یا عدم استفاده از سیمان استخوانی) بستگی دارد.
محدوده حرکتی: متخصص فیزیوتراپی محدوده حرکت زانو را پس از جراحی بررسی کرده و میزان حرکت زانو به جلو و عقب (جمع شدن و کشش) را مشخص می کند.
شاید در هر دو وضعیت درد و محدودیت حرکتی داشته باشید. کلاهک زانو (کشکک زانو) نیز برای بررسی حرکت آزادانه معاینه شده و محدوده حرکت برای مقایسه میزان بهبودی پس از درمان یادداشت می شود.
قدرت: درمانگر قدرت عضلات را بررسی کرده و هنگام معاینه عضلات اطراف زانو از شما خواسته می شود که در مقابل فشار مقاومت کنید.
عضلات باسن، ران و ساق پا سایر عضلاتی هستند که مورد بررسی قرار گرفته و اندازه آن ها با سمت دیگر مقایسه می شود. ضعف در عضلات کلیدی با یک برنامه تقویتی برطرف خواهد شد.
اندازه گیری: درمانگر با استفاده از یک متر دور ران، زانو و ساق پا را اندازه می گیرد. این کار تورم یا کاهش سایز عضلات به دلیل عدم استفاده یا درد (آتروفی عضلانی) را نشان خواهد داد.
معاینه دستی: گاهی معاینه دستی زانو انجام شده و درمانگر برای اطمینان از حرکت روان زانو و سایر مفاصل با دقت پای شما را در موقعیت های مختلف حرکت می دهد.
همچنین انعطاف پذیری عضلات و تاندون‌های اطراف زانو بررسی می شود. این نوع معاینه به درمانگر در انتخاب بهترین روش درمان کمک می کند.
بیشتر بخوانید : درمان دستی در فیزیوتراپی
لمس: متخصص فیزیوتراپی پس از جراحی زانو بافت های نرم اطراف ناحیه دردناک را لمس می کند.
این کار برای بررسی تغییرات دما، میزان تورم، مشخص کردن نواحی دردناک و نقاط حساس یا اسپاسم در عضلات اطراف مفاصل زانو انجام شده و به درمانگر در انتخاب بهترین روش درمان کمک خواهد کرد.
برنامه درمانی: متخصص فیزیوتراپی پس از معاینه یک برنامه درمانی تنظیم کرده و در این برنامه انواع روش های مناسب برای درمان بیماری شما را فهرست می کند.
این برنامه نشان می دهد که به چه تعداد ویزیت نیاز دارید و درمان چه مدت طول خواهد کشید.
در این طرح اهدافی که برای انجام ایمن فعالیت‌ها و تجربه کمترین درد لازم است نیز مشخص می شود. در نهایت نتیجه درمان و میزان بهبودی توسط درمانگر پیش بینی خواهد شد.
فیزیوتراپی پس از جراحی زانو برای کاهش درد
متخصص فیزیوتراپی یک یا چند مورد از روش های زیر را برای کمک به کنترل علائم پس از جراحی زانو انتخاب می کند.
استراحت: استراحت بخش مهمی از درمان پس از جراحی است. داشتن درد هنگام فعالیت یا انجام یک حرکت نشانه حساسیت ناحیه مورد نظر است.
باید سعی کنید از انجام تمام حرکات و فعالیت هایی که باعث افزایش درد می شوند خودداری کنید. حتما از عصا نیز طبق دستور پزشک استفاده کنید و تنها به حدی که مورد تایید است روی پا وزن قرار دهید.
یخ درمانی : سرما باعث باریک تر شدن رگ های خونی یا انقباض عروق در ناحیه دردناک می شود. می توانید به راحتی از یخ به عنوان بخشی از یک برنامه خانگی برای کنترل التهابی که باعث درد می شود استفاده کنید.
می توان در این روش از کیسه های یخ یا ماساژ یخ استفاده کرد. معمولا کیسه های یخ به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی محل درد قرار داده می شوند.
گرما درمانی : گرما باعث بزرگتر شدن عروق خونی یا اتساع عروق می شود. استفاده از این روش به دفع مواد شیمیایی که باعث درد زانو می شوند کمک خواهد کرد.
گرما همچنین برای جذب مواد مغذی و اکسیژن و در نتیجه بهبود ناحیه دردناک مفید است. گرمای واقعی به شکل کیسه گرم مرطوب، پدهای گرم یا دوش و حمام آب گرم بهتر از کرم هایی است که تنها احساس گرما ایجاد می کنند.
توصیه می شود این بسته های گرم را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی محل درد قرار دهید. باید مراقب بیش از حد گرم شدن و سوختن پوست باشید. همچنین شب ها خوابیدن با پدهای برقی ایده خوبی نیست.
کنترل تورم : برای کنترل تورم و از بین بردن مایعات اضافی در ناحیه مورد نظر از ماساژ، درمان با گرداب سرد یا کمپرس استفاده می شود. ترکیب سرما، کمپرس و ارتفاع برای کاهش تورم بسیار مفید است.
تحریک الکتریکی : در این روش اعصاب با ارسال یک جریان الکتریکی به آرامی از طریق پوست تحریک می شوند.
تحریک الکتریکی یا الکتروتراپی پس از جراحی منیسک زانو در فیزیوتراپی درد را کاهش داده و به رفع تورم کمک می کند.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی منیسک زانو
این روش در مراحل اولیه اغلب به همراه یخ و در مراحل بعدی با استفاده از گرما انجام می شود. در درمان تحریک الکتریکی با ارسال یک جریان الکتریکی از طریق پوست اعصاب تحریک خواهند شد.
برخی از افراد می گویند احساس می کنند روی پوستشان ماساژ داده می شود. تحریک الکتریکی با ارسال تکانه هایی که به جای درد احساس می شوند، درد را کاهش می دهد.
عضلاتی که دچار اسپاسم شده اند نیز پس از کاهش درد شروع به شل شدن کرده و در نتیجه هنگام حرکت و ورزش ناراحتی کمتری خواهید داشت.
بهبود دامنه حرکتی: متخصص فیزیوتراپی پس از جراحی زانو برای بهبود دامنه حرکتی از حرکات درجه بندی شده مفاصل، کشش دستی و برخی تمرینات دیگر استفاده می کند.
تورم و تحریک پذیری پس از جراحی زانو باعث ایجاد مشکلات حرکتی در کلاهک زانو می شود.
حرکت دادن کلاهک زانو به بهبود دامنه حرکتی کمک کرده و حرکات و تمرینات کششی فعال به عنوان بخشی از یک برنامه خانگی برای بازیابی حرکت مفید هستند.
آموزش راه رفتن: درمانگر در صورت ایمن بودن قرار دادن وزن کامل روی پای عمل شده بر روی راه رفتن تمرکز می کند.
لنگیدن گاهی به دلیل ترس از درد و یا صرفا عادتی است که از زمان آسیب یا جراحی کسب کرده اید و احتمالا به آموزش مجدد نیاز دارید.
اولین قدم برای داشتن یک الگوی معمولی در راه رفتن انتقال وزن است. اگر بتوانید اسکیت بازان سرعتی که باسن خود را هنگام اسکیت سواری تکان می دهند تجسم کنید معنای انتقال وزن را درک خواهید کرد.
زمانی که پای دردناک را روی زمین می گذارید و آماده هستید با پای مخالف قدم بردارید احتمالا در انتقال وزن لگن بر روی پای آسیب دیده تردید خواهید داشت. این وضعیت راه رفتن آنتالژیک یا همان لنگیدن نامیده می شود.
تمرین کردن بر روی این بخش از راه رفتن تمام چیزی است که به شما کمک می کند چگونه بدون لنگیدن راه بروید. همچنین درمانگر مطمئن خواهد شد که قدم ها از نظر عرض و طول برابر هستند.
آب درمانی : خاصیت شناوری و گرما در صورت انجام تمرینات در استخر به شما این امکان را می دهد تا حرکات را راحت تر انجام دهید.
شناور بودن انجام حرکات را آسان تر کرده و با افزایش مقاومت در برابر برخی از تمرینات به شما کمک می کند هنگام راه رفتن بر روی زانو فشار کمتری وارد کنید.
گرما نیز به آرامش عضلات، بهبود گردش خون و کاهش درد کمک کرده و اجازه می دهد راحت تر حرکت کنید.
اگر متخصص فیزیوتراپی پس از جراحی زانو در استخر همراه شما باشد معمولا قبل از شروع یک برنامه معمولی در خشکی تنها چند جلسه آب درمانی کافی است.
اگر از این روش نتایج خوبی دریافت کردید می توانید برای افزایش قدرت، تمرین راه رفتن و بازگشت به فعالیت هایی که از انجام آن ها لذت می برید در استخر عضو شوید.
بیشتر بخوانید : ۵ فایده مهم آب درمانی
افزایش قدرت و ورزش
پس از جراحی زانو باید انتظار داشته باشید که عضلات پا ضعیف شوند که متخصص فیزیوتراپی به شما راه کارهایی را برای بهبود این وضعیت ارائه می کند. سایر عضلات بر عضلاتی که به دلیل درد یا عدم استفاده ضعیف می شوند غلبه می کنند.
همچنین عدم تعادل نیرو باعث ضعیف تر شدن عضلات بلند و قوی تر شدن عضلات کوتاه شده و نحوه عملکرد مفاصل تغییر می کند.
تورم و درد ناشی از درد و جراحی زانو نیز منجر به ضعیف شدن عضلات اطراف زانو می شود.
عضله چهار سر ران عضله ای است که معمولا تحت تاثیر قرار می گیرد و برای کمک به بازیابی قدرت عضلات اطراف زانو می توان ورزش هایی انجام داد.
بیوفیدبک : کنترل عضلات اساس قدرت است و بیوفیدبک به شما در بازیابی کنترل عضله چهار سر ران کمک می کند.
در بیوفیدبک بر روی عضله مورد نظر از روی پوست الکترودهایی قرار داده شده و هنگام انجام تمرینات دستگاه به شما اطلاعاتی درباره عملکرد عضله می دهد.
همچنین دستگاه تنظیم شده و در صورت وارد شدن فشار بیشتر به سایر عضلات نسبت به عضله ضعیف به شما هشدار خواهد داد.
برای اطمینان از این موضوع که در حین انجام تمرینات ورزشی از عضله صحیح استفاده می کنید بیوفیدبک یک روش مفید خواهد بود.
تحریک الکتریکی عملکردی : در این روش برای کمک به بازیابی مهارت های عضله ضعیف یا از بین رفته از تحریک الکتریکی استفاده می شود.
الکترودها بر روی عضله مورد نظر قرار گرفته و جریان الکتریکی از طریق پوست عصب حرکتی عضله را تحریک کرده و باعث سفت شدن عضله برای مدت مشخصی خواهد شد.
معمولا دستگاه تنظیم شده و حدود ۱۰ تا ۱۵ ثانیه روشن و سپس ۱۵ تا ۳۰ ثانیه خاموش می شود. هنگامی که چگونگی منقبض شدن عضله را احساس کردید می توانید با شروع مجدد جریان خودتان نیز عضله را سفت کنید.
در صورت موفقیت آمیز بودن این روش باید بتوانید عضله را بدون استفاده از جریان به راحتی منقبض کنید.
بیشتر بخوانید : الکتروتراپی
تمرینات مقاومتی پیشرونده : امروزه در توانبخشی از تمرینات مقاومتی پیشرونده زیادی از جمله قرقره، وزنه های آزاد، لوله های لاستیکی، مقاومت دستی و دستگاه های ورزشی کامپیوتری استفاده می شود.
انجام این تمرینات روشی برای تقویت درجه بندی شده گروه های عضلانی و افزایش تدریجی استقامت و قدرت است.
این تمرینات معمولا با وزنه های سبک تر و تکرارهای زیاد شروع شده و به تدریج و با افزایش استقامت از وزنه‌های سنگین تر با تکرارهای کمتر استفاده می شود.
اقدامات احتیاطی : بیش از حد به خود فشار نیاورید. اگر متوجه شدید که زانو در اواخر روز متورم شده است نشانه این است که خیلی سریع تمرینات را آغاز کرده اید.
همچنین از درد دوری کنید. درد به این معناست که چیزی درست نیست. شاید هنگام انجام تمرینات کمی احساس ناراحتی داشته باشید اما این موضوع طبیعی است.
اگر درد بیش از حد است و یا پس از ورزش بیش از یک ساعت طول می کشد این موضوع را در ویزیت بعدی به درمانگر اطلاع دهید. شاید لازم باشد تعداد تکرارها، میزان فشار یا تعداد دفعات انجام تمرینات را تغییر دهید.
ورزش پیشرونده : این تمرینات به بهبود حرکت، قدرت و استقامت زانو کمک می کنند. همچنین در این برنامه به گروه های عضلانی کلیدی باسن، ران و ساق پا پرداخته می شود.
بسته به مرحله ای که در آن قرار دارید می توانید تمرینات دیگری برای شبیه سازی فعالیت های روزانه مانند بالا رفتن از پله، چرخش و چمباتمه زدن انجام دهید.
در ادامه برخی از تمریناتی که برای وضعیت شما مفید هستند آورده شده است.
تمرینات پیشرونده بایستی زیر نظر متخصص فیزیوتراپی پس از جراحی زانو انجام گیرند.
تمرینات زنجیره جنبشی بسته : در این تمرینات پا روی زمین نگه داشته شده و مفاصل و عضلات تقویت می شوند.
این نوع تمرینات بسیار شبیه فعالیت های روزانه هستند و انجام دادن آن ها مهم است. به عنوان مثال تمرین اسکات همان حرکت نشستن روی صندلی یا کاناپه است.
پرس پا بسیار شبیه بالا رفتن از پله است و قدرت و ثبات عضلات و مفاصل ران و ساق پا را افزایش می دهد.
تمرینات حس عمقی : این تمرینات به بازیابی حس موقعیت که حس مفاصل نیز نامیده می شود کمک خواهند کرد.
اگر چشم ها را ببندید و دست خود را بالا ببرید حتی بدون دیدن خواهید فهمید دستتان در چه وضعیتی است.
ما از طریق بینایی، تعادل گوش میانی و گیرنده های ریز موجود در رباط ها و مفاصل موقعیت های مختلف را حس می کنیم.
بیشتر بخوانید : ۱۰ تمرین فیزیوتراپی برای زانو درد
هنگامی که چشمان خود را می بندیم برای صاف ایستادن به تعادل گوش میانی و گیرنده های خاص اعتماد می کنیم. این گیرنده های کوچک در صورت وجود تورم یا آسیب در داخل یا اطراف مفصل صدمه دیده و بهبود نمی یابند.
می‌توانید برای اینکه گیرنده های دیگر کارهای بیشتری انجام دهند تمرینات خاصی انجام دهید و آنچه را که با آسیب گیرنده‌ها از بین رفته است دوباره به دست آورید.
از دست دادن حس موقعیت، مفصل را در معرض آسیب بیشتری قرار خواهد داد چراکه مفصل همانند مهره های شل شده چرخ ماشین ثبات خود را از دست می دهد.
تمرینات ویژه به نام تمرینات حس عمقی یا تمرینات عصبی عضلانی با سفت کردن مهره های لگن به محافظت از زانو کمک می کنند.
به این تمرینات به عنوان تمرین تعادل از جمله حفظ تعادل روی یک پا با چشمان باز یا بسته، راه رفتن روی سطوح ناهموار یا نرم و یا تمرین روی تخته مخصوص تعادل فکر کنید.
برخی از درمانگران برای تقویت عملکرد گیرنده های دیگر از برخی تمرینات دستی ویژه استفاده می کنند.
برنامه خانگی فیزیوتراپی پس از جراحی زانو
با بهتر شدن وضعیت به شما تمرینات پیشرفته تری داده می شود تا در خانه و یا در سالن بدنسازی انجام دهید. برای اطمینان از انجام صحیح و ایمن این تمرینات باید در فواصل منظم به فیزیوتراپیست خود مراجعه کنید.
در زمان مراجعه احتمالا برای چند هفته آینده تمرین‌های بیشتری به شما داده می شود و در نهایت یک برنامه پیشرفته خانگی خواهید داشت.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی زانو در منزل
هنگامی که بتوانید همانند قبل فعالیت های عادی خود را انجام دهید توصیه می شود که طی چند ماه آینده چند مرتبه به پزشک مراجعه کنید.
در این جلسات قدرت و عملکرد زانوی عمل شده مورد بررسی قرار گرفته و از رسیدن به بالاترین سطح عملکرد مطمئن خواهید شد.
قبل از اتمام دوره درمان برای مقایسه عملکرد نسبت به زمان شروع درمان معاینات بیشتری انجام می شود.