با فوت و فن حرفه خیاطی آشنا شوید
با فوت و فن حرفه خیاطی آشنا شوید
با فوت و فن حرفه خیاطی آشنا شویدخیاط زنانه‌دوز محله رضاییه می‌گوید: با اینکه هنر خیاطی باهمه‌گیری کرونا از سکه افتاده است، اما می‌توان با یک سرمایه مناسب این حرفه را راه‌اندازی کرد.
میترا صدر| شهرآرانیوز؛ بیش از آنکه حرفه یا شغل باشد، هنر است. در این هنر صبر، علاقه و خلاقیت حرف اول را می‌زند. کسی که با قیچی و کاغذ گراف به‌سراغ پارچه می‌رود و بعد از بُرش آن با نخ و سوزن و چرخ خیاطی لباسی زیبا تحویل مشتری می‌دهد. خیاط محله رضاییه یکی از همان افرادی است که از حدود ۱۳ سالگی با هنر خیاطی آشنا می‌شود و زیر نظر استادان خیاطی شاگردی می‌کند تا فوت و فن کار را یاد بگیرد. هاشم بصیرت ۱۵ سال اخیر را در همین محله رضاییه بوده و اینجا برای هم‌محلی‌ها خیاطی می‌کند. حالا خودش کارگاه خیاطی کوچکی دارد و مستقل کار می‌کند. زنانه‌دوز است و همسر و خواهرش همکاران او هستند و کار اندازه‌گیری را انجام می‌دهند.
ناراحتی مادر؛ جرقه ورود به دنیای خیاطی
روی تابلو کارگاه کوچکش نوشته شده است زنانه‌دوزی بصیرت، فضایی ۳۰ متری و کوچک که به دو قسمت تقسیم شده است. ورودی را برای تحویل پارچه و انتخاب مدل لباس مشتری در نظر گرفتند و انتهای مغازه، با دیوار پیش‌ساخته، فضایی برای اندازه‌گیری و پرو مهیا شده است. چهار چرخ خیاطی وجود دارد که هر کدام مخصوص یک کار است. میز برش و اتو نیز در اینجا قرار دارد. هاشم بصیرت متولد ۱۳۶۰ در محله رضاییه بزرگ شده است. او از حدود ۱۳ سالگی با هنر خیاطی آشنا می‌شود.
هاشم آقا خاطره‌ای از دوران نوجوانی‌اش دارد که باعث شده به‌سراغ حرفه خیاطی برود. می‌گوید: در دوره نوجوانی زیاد دوچرخه‌سواری می‌کردم و معمولا پاچه شلوارم به زنجیر دوچرخه گیر می‌کرد و پاره می‌شد و هربار مادرم مجبور بود آن را درست کند. آن موقع مثل امروز در همه خانه‌ها چرخ خیاطی نبود و بیشتر مادر‌ها با دست رفوی لباس را انجام می‌دادند. تکرار این اتفاق و ناراحتی مادر باعث شد تا به‌سراغ یادگیری خیاطی بروم. بعد از اتمام اول راهنمایی ترک تحصیل کردم و از سال ۷۳ به سراغ استادان قدیمی خیاطی در بولوار طبرسی رفتم. ابتدا زنانه‌دوزی را پیش مهدی فروتن استاد برادرم شروع کردم و دو سال آنجا شاگرد بودم، اما زنانه‌دوزی را دوست نداشتم. بعد سراغ حیدر نوروزی رفتم که او هم از استادان قدیمی بولوار طبرسی است و از او مردانه‌دوزی را یاد گرفتم. حدود ۱۰ سال، پیش ایشان بودم و کت وشلوار و پیراهن مردانه می‌دوختم.
مدتی هم پیش اسماعیل هاشمی، استاد آقای نوروزی کار کردم. هاشم آقا ۱۵ سال اخیر را در محله رضاییه کاسب بوده و اینجا برای هم‌محلی‌ها خیاطی می‌کند. حالا خودش کارگاه کوچکی دارد و مستقل کار می‌کند و زنانه‌دوز است. اندازه‌ها را همسر یا خواهرش می‌گیرند.
درباره نحوه گرفتن جواز کسب از او سؤال می‌کنم. می‌گوید: خواهرم دوره‌های لازم را در فنی و حرفه‌ای پشت سرگذاشت و مجوز به نام او ست و خودم کارت مباشرت دارم. روی برگه مجوز، به رنگ قرمز نوشته شده مباشر. هاشم آقا در این باره توضیح می‌دهد: به علت علاقه زیادم به این حرفه اتحادیه صنف بانوان خیاط کارت مباشرت را برایم صادر کرد. شرط اتحادیه این بود که آقایان اینجا رفت و آمد نداشته باشند و شاکی هم نداشته باشیم.
او شرط اول راه‌اندازی برای این حرفه را علاقه می‌داند و بعد کسب تجربه. هاشم آقا می‌گوید: در سال‌های اخیر آموزشگاه‌های زیادی در شهر خیاطی را به علاقه‌مندان این هنر آموزش می‌دهند علاوه بر آن دوره‌های آموزشی خیاطی در هنرستان و فنی‌وحرفه‌ای نیز برای دانش‌آموزان وجود دارد. با این همه اگر کسی می‌خواهد با ظرافت‌های این هنر آشنا شود. باید حداقل یک‌سال پیش خیاط‌های قدیمی کار کند.
پیشرفت با ممارست و صبوری
او صبر، دقت و خلاقیت را از ویژگی‌های یک خیاط موفق می‌داند و معتقد است یک خیاط خوب باید آموزه‌هایش را به‌روز کند و پیش استادان مختلف آموزش ببیند و مهم‌ترین راه را برای پیشرفت، تمرین می‌داند. او می‌گوید: اگر کسی عاشق این‌کار نباشد در آن دوام نمی‌آورد. این‌کار نیاز به صبر و دقت زیادی دارد. زمان کار به‌ویژه موقع بُرش پارچه، باید تمام حواس و تمرکز خیاط بر روی پارچه باشد. هر پارچه قِلق خاص خودش را دارد و یک اشتباه کوچک در اندازه‌گیری می‌تواند نتیجه کار را خراب کند. خلاقیت یکی دیگر از ویژگی‌های خیاط است و باید بتواند با توجه به تجربیات خود و با دیدن مشتری بهترین پارچه و طرح را برای او انتخاب کرده و الگوی مناسب را روی پارچه اجرا کند.
برخورد خوب با مشتری، بخش مهم دیگری در حرفه خیاطی است که باید توسط خیاط رعایت شود و هاشم‌آقا تأکید زیادی روی آن دارد. او برای زدن جادکمه به سمت چرخ خیاطی مخصوص این‌کار می‌رود. متر، صابون خیاطی، نخ، سوزن، انگشت دانه، قیچی، چرخ‌های راسته‌دوزی، سردوز، پس‌دوز و جادکمه، اتو و میز برش، جزو مهم‌ترین ابزار کار است.
راه‌اندازی خیاطی با سرمایه اندک
بیشتر مشتری‌های او اهالی محله رضاییه و محلات اطرافش هستند. هاشم آقا می‌گوید: یکی از امتیازات حرفه ما تبلیغ از طریق مشتری است اگر کار خوب و تمیزی به مشتری تحویل دهیم، هرجا برود کارمان را تبلیغ می‌کند. اما اگر لباس خراب شود، خودش ضدتبلیغ است. هاشم آقا از برخورد مشتری‌ها زمان حساب و کتاب و پرداخت هزینه گله دارد و معتقد است زمان حساب و کتاب، مشتری‌ها دائم چانه می‌زنند و تخفیف می‌خواهند.
می‌گوید: خیاط وقت و سلامت جسمش را برای این‌کار می‌گذارد. از جمله مشکلاتی که بیشتر خیاط‌ها بعد از سال‌ها کار با آن روبه‌رو می‌شوند دیسک کمر و گردن و ضعف چشم‌هاست که البته در سال‌های اخیر با به‌روز شدن تکنولوژی و چرخ‌های خیاطی امروزی که قیمت بیشتری دارند، مشکلات جسمی کمتر شده است. او درباره مقدار سرمایه اولیه برای شروع این کار می‌گوید: این کار را می‌توان با ۱۰ میلیون تومان هم راه انداخت.
لباس برای کدام مهمانی؟
به این راحتی کارم را از دست نمی‌دهم
کرونا بر روی کار خیاط‌ها تأثیر زیادی گذاشته است و باعث شده تا بیشتر خیاط‌ها سراغ حرفه دیگری بروند. هاشم آقا می‌گوید: اگر عاشق این‌کار نبودم دوسال پیش جمع می‌کردم و می‌رفتم سراغ کار دیگری. برای رسیدن به این جایگاه زحمت زیادی کشیده‌ام و دوست ندارم آن را به‌راحتی از دست بدهم. کرونا باعث شد تا مهمانی و دورهمی کمتر شود. مجالس عروسی و عزا تعطیل شد و مردم به دوری و دوستی عادت کرده‌اند. دیگر نیازی به لباس ندارند. از طرفی با افزایش قیمت پارچه در سال‌های اخیر دیگر کسی حاضر نیست برای دوخت یک دست مانتو و شلوار یک میلیون تومان پول پارچه بدهد و تازه دستمزد خیاط هم داشته باشد علاوه بر اینکه دیگر پارچه‌ها کیفیت قدیم را هم ندارند. تا پیش از کرونا و با آمدن هر مناسبتی مشتری داشتیم، اما حالا باید برای عید نوروز منتظر مشتری‌های اندک باقی‌مانده بمانیم و کار‌های تعمیری انجام دهیم تا چرخ زندگی بچرخد.