تمیزی و نظافت شهر از دیرباز دغدغه پایتخت‌نشینان بوده و برای شهروندان اهمیت بسیاری دارد تاجایی که با کوچکترین کم‌کاری از سوی شهرداری نمود بیرونی پیدا کرده و دید مردم را به مدیریت شهری منفی خواهد کرد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، شهر تهران به عنوان پایتخت ایران و یکی از شهر‌های بزرگ و پرجمعیت آن، با مسائل بسیاری در زمینه مدیریت پسماند مواجه است. افزایش روز افزون جمعیت و تولید حجم عظیمی از پسماند‌ها ایجاب می‌کند که سیستم‌های قوی و کارآمد برای مدیریت صحیح پسماند آن به کار گرفته شود.
به هرحال نظافت و تمیز بودن شهر مطالبه بر حقی است که شهروندان از مدیریت شهری دارند، اما اگر پیمانکاران در انجام وظایف خود تعلل کنند این موضوع در سطح شهر نمایان شده و علاوه‌بر شهروندان، مدیران شهری را درگیر خواهد کرد. در گزارش زیر به بررسی وضعیت عملکرد سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران و مقایسه آن با دوره قبل می‌پردازیم.
با توجه به اهمیت موضوع پاکیزگی و تنظیف شهر از تیرماه سال گذشته با حکم شهردار تهران مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تغییر کرد و از همان زمان دوماموریت اصلی تحت عنوان تنظیف و آراستگی و مدیریت پسماند به این سازمان سپرده شد. در کنار این مورد برنامه جدیدی تدوین شد تا اصلاح نوع انعقاد قرارداد‌ها و اعمال فهرست بهای قرارداد اتفاق بیفتد و شاهد تحول در حوزه پیمانکاری نظافت شهر باشیم.
مقالات بیشتر: قالیشویی در گیشا
طرح جدید نظافت شهری رونمایی شد
۱۶ دی ۱۴۰۲ همزمان با نودمین پویش امیدوافتخار از طرح جدیدی در حوزه نظافت شهری رونمایی شد و رسما عملیات اجرایی نظام تحول امور رفت‌وروب، نظافت و مدیریت پسماند شهر تهران با حضور شهردار تهران و سایر مدیران شهری برای اولین‌بار در پایتخت کلید خورد. همچنین در این مراسم کارخانه بازیافت پسماند ساختمانی ۳۳۰۰ تنی در منطقه۴ به بهره‌برداری رسید.
موضوع این طرح تحول یکپارچه خدمات شهری در حوزه رفت و روب، نظافت و تنظیف شهری بود که موجبات مدیریت یکپارچه شهری را در حوزه مدیریت پسماند فراهم کرد. اجرای طرح نوماند از دیگر مسائل مطروحه در آن طرح بود ضمن اینکه در طرح تحول میانگین سنی خودرو‌های ماشین پسماند را از ۱۰ به ۴ سال قرار دادند. به عقیده سکینه بدرلو، معاون اجتماعی و فرهنگی سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران تا قبل از اجرای این طرح ماشین صفر در سازمان پسماند وجود نداشت، اما پس از اجرای طرح مذکور حدود ۶۰۰خودروی صفر به این بحث ناوگان رفت‌وروب شهر تهران اضافه شد که بخشی از طریق بخش خصوصی و بخشی نیز توسط خود سازمان مدیریت پسماند تهیه شده است.
آن طور که از صحبت‌های بدرلو برداشت می‌شود یکی دیگر از دلایل افزایش خودرو‌های جدید برای نظافت شهر افزایش انگیزه پیمانکاران در راستای افزایش مدت زمان قراردادهایشان از یک به ۳ سال بود، چراکه پس از بسته شدن قرارداد‌های جدید با پیمانکاران خودرو‌های جدید نیز وارد چرخه نظافت شدند.
به علاوه در گذشته قرارداد پیمانکاران ۱۴۸پیمان بوده؛ درحالی‌که شهر تهران ۲۲منطقه دارد و این موضوع نشان می‌دهد که به‌دلیل ضعف‌ها، تعداد قرارداد‌ها و مدت قرارداد‌ها (یک‌ساله) با چالش‌های زیادی روبه‌رو بوده است. در حالیکه در قرارداد‌های جدید تحول و بهبود مورد نظر قرار گرفته از تعداد ۱۵۴ قرارداد به ۱۴ قرارداد رسیده است.
قرارداد‌هایی منسجم با محتوایی عادلانه بسته شد
آن‌طور که پیداست طرح تحول باعث ورود پیمانکاران قوی شده و نظارت خوب و یکپارچه را رقم خواهد زد. تغییر محتوای قرارداد‌ها نیز به منسجم و عادلانه شدن آنها کمک می‌کند تا جایی که امروزه به صورت یک زمین و یک کیلو زباله قرارداد‌ها محاسبه می‌شود.
از طرفی کوتاه بودن زمان قرارداد پیمانکاران باعث می‌شود تا پیمانکاران قدرت ریسک‌پذیری در سرمایه‌گذاری مطلوب را از دست بدهند و برای آینده شغلی خود برنامه‌ریزی کنند. پیمانکاران دوره قبل نمی‌دانستند می‌توانند در محدوده قرارداد فعلی سرمایه‌گذاری کنند یا خیر و آیا سال آینده هم همین محدوده را در اختیار دارند یا خیر.
وضعیت پاکبان‌ها چگونه بود
از پیمانکاران که بگذریم وضعیت پاکبان‌ها نیز در دوره گذشته تعریف چندانی نداشت. وقتی یک پیمانکار از ماندن خودش در محدوده شغلی خاص مطمئن نباشد چگونه می‌تواند برای پاکبان‌ها شرایط مناسب فراهم کند؟
اما با اجرای طرح جدید معیار‌های مخصوص و بر اساس جغرافیا و جمعیت منطقه و طبق بررسی مناطق اطراف صورت گرفته است تا حدود اعتدال رعایت شود. در دوره گذشته علاوه بر اینکه رقابتی بین پیمانکاران وجود نداشت، نحوه کشف قیمت از معیار مناسبی برخوردار نبود که باعث شد هر پیمانکار رقم‌های مختلفی را دریافت کند.
افزایش حقوق پاکبان‌ها
از محاسن دیگر طرح جدید این است که پرداختی و اضافه‌کار کارگران و پاکبانان علاوه بر اینکه قانونی و به موقع می‌شود، افزایش خواهد یافت تا انگیزه بیشتری نسبت به‌کار خود داشته باشند و عملکرد خوبی را ارائه دهند. همچنین به گفته رضا محمدی مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران در بحث بسته خرسندساز نیز پاکبان‌ها از بیشترین آیتم‌های این بسته بهره‌مند خواهند شد.
تعیین مسافت مشخص برای پاکبان‌ها
همچنین در این طرح مشخص شده که هر پاکبان باید مسافت مشخصی را نظافت کند. بدرلو در این رابطه اظهار داشت: براساس این طرح، مسافت ۱۰تا ۱۳هزار مترمربع برای کارگران مشخص شده و در کوچه‌هایی که عرض بیشتر دارند، متفاوت است که این امر منجر به آن می‌شود که قیمت واقعی نظافت شهر استخراج شده و به ازای میزانی که رفت‌وروب شده به پیمانکاران پول پرداخت شود؛ این درحالی است که در گذشته اینطور نبوده است. علاوه براین مبلغ قرارداد‌ها نسبت به گذشته ۳۷درصد افزایش داشته است.
با اجرای طرح جدید در حوزه نظافت شهر اقدامات سازمان مدیریت پسماند تا حدود زیادی از اوضاع آشفته دوره قبل خودش خارج شد و نظم گرفت. قرارداد‌های پیمانی ساماندهی شد و حقوق پاکبانان افزایش یافت. از همه مهم‌تر طرح جامعی بوجود آمد تا دستورالعملی برای اجرا و نظم‌دهی به سازوکار پاکیزگی شهرمان باشد. امید است که با اجرای این طرح در درازمدت شاهد پاکیزگی بیش از پیش تهران باشیم.